Εν μέσω κρίσης, μνημονίων και άγριας λιτότητας, η κυβέρνηση μας άφησε άφωνους ανακοινώνοντας ότι θα φροντίσει να φτιαχτούν για την προστασία των πολιτών από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης καταφύγια.
Πάντως για την προστασία σας μην εμπιστεύεστε τις κυβερνήσεις.
Τα πραγματικά, ανθεκτικά, καταφύγια είναι πολύ λίγα και για πολύ λίγους.
Πρόσφατα η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να φτιαχτούν καταφύγια για την αντιμετώπιση περιπτώσεων έκτακτης ανάγκης και έκανε λόγο για υποχρέωση της πολιτείας να δρα προληπτικά για την «προστασία του πληθυσμού».
Συγκεκριμένα, στις 25 Απριλίου το υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΕΚΑ) έδωσε σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο νόμου που αφορά την κατασκευή καταφυγίων και την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών.
Λίγοι πρόσεξαν την είδηση, στην οποία άλλωστε δεν δόθηκε μεγάλη δημοσιότητα.
Όπως είναι φυσικό, δημιουργείται το εξής ερώτημα:
Τι συμβαίνει και η κυβέρνηση αποφάσισε να ενδιαφερθεί για την κατασκευή καταφυγίων σε αυτή τη συγκυρία;
Το ερώτημα είναι εύλογο αν σκεφτεί κανείς ότι η τελευταία φορά που είχαν κατασκευαστεί καταφύγια ήταν πριν από 60 χρόνια. Εν αναμονή της εμπλοκής της χώρας μας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η κυβέρνηση Μεταξά υποχρέωσε με νόμο να κατασκευαστούν καταφύγια στα υπόγεια σπιτιών, πολυκατοικιών, δημόσιων κτιρίων και στο εσωτερικό λόφων περιμετρικά της Αθήνας.
Με την ενθάρρυνση της κυβέρνησης, σύντομα η πρωτεύουσα βρέθηκε από τις πρώτες κιόλας μέρες με πάνω από 2.000 δημόσια και ιδιωτικά καταφύγια, εξοπλισμένα με κρεβάτια και τουαλέτες, που είχαν αρχίσει να κατασκευάζονται από το 1936. Στη συνέχεια, στα χρόνια της Κατοχής, αντιαεροπορικά καταφύγια κατασκεύασαν και οι γερμανικές δυνάμεις.
Στην τωρινή συγκυρία, κάποιοι συνέδεσαν την ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ με τη δήλωση την ίδια μέρα του μεταβατικού πρωθυπουργού της Ουκρανίας Αρσένι Γιατσενιούκ ότι η Ρωσία θέλει να αρχίσει έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Βεβαίως, ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης δεν συνέδεσε κατ’ οιονδήποτε τρόπο το θέμα με τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Ανέφερε όμως ότι σκοπός του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου είναι να εναρμονιστεί το θεσμικό πλαίσιο της Ελλάδας με αυτό των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών και να δημιουργηθούν κατάλληλα καταφύγια, καθώς οι υπάρχοντες χώροι προστασίας έχουν ηλικία άνω των 60 ετών και θεωρούνται ανεπαρκείς και ακατάλληλοι βάσει των σύγχρονων απαιτήσεων.
Επιπλέον, για την καλύτερη οργάνωση του όλου συστήματος, ανακοινώθηκε ότι θα συνταχθεί Εθνικός Χάρτης Χωρικής Επικινδυνότητας, όπου θα περιγράφονται σε επίπεδο περιφέρειας και δήμου όλες οι πιθανές καταστάσεις ανάγκης. Θα δοθεί, μάλιστα, ιδιαίτερη έμφαση στα παλαιά καταφύγια, ώστε να διαπιστωθεί ποια μπορούν να αναβαθμιστούν και να χρησιμοποιηθούν και ποια πρέπει να αποχαρακτηριστούν.
Μάλιστα, το υπουργείο αναφέρεται και σε αποφάσεις του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Άμυνας (ΑΣΕΑ), παλαιότερα, και του σημερινού Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ),
«που από το 1960 και έπειτα υπογράμμιζαν την αναγκαιότητα διαμόρφωσης σχετικού νομοσχεδίου και τεχνικών προδιαγραφών από το εκάστοτε αρμόδιο υπουργείο».
Όμως, όσα αναφέρει το ΠΕΚΑ όχι μόνο δεν ακούγονται καθησυχαστικά αλλά αντίθετα επιτείνουν τους φόβους, που ενισχύονται επίσης από το γεγονός ότι στη χώρα μας κάνουμε κάθε χρόνο τα τελευταία τρία χρόνια ασκήσεις με σειρήνες (11 Οκτωβρίου 2012 στο πλαίσιο της άσκησης ΤΑΑΣ «Αλέξανδρος 2012» και 2 Οκτωβρίου 2013 στο πλαίσιο της άσκησης ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ 2013).
Εύλογες ανησυχίες
Αν αληθεύει ότι παλαιότερα το ΑΣΕΑ και στη συνέχεια το ΚΥΣΕΑ, από το 1960, υπογράμμιζαν την ανάγκη διαμόρφωσης σχετικού νομοσχεδίου και τεχνικών προδιαγραφών, αναρωτιέται κανείς τι συμβαίνει και ό,τι δεν έκαναν ως τώρα οι ελληνικές κυβερνήσεις αποφάσισε να το κάνει η σημερινή εν μέσω οικονομικής κρίσης και μνημονίων. Αποφάσισε, δηλαδή, η σημερινή κυβέρνηση να ενδιαφερθεί για την προληπτική ασφάλεια των πολιτών, όταν δεν δείχνει και μεγάλο ενδιαφέρον για τις αυτοκτονίες που ανέρχονται πλέον σε χιλιάδες και για την απελπισία 1.500.000 ανέργων, όλων θυμάτων της πολιτική της;
Τι την κάνει να θέλει να προχωρήσει σε πολυάριθμες και μεγάλου κόστους κατασκευές, που για να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες θα πρέπει να είναι ανθεκτικές σε επιθέσεις εξελιγμένων όπλων, χημικών επιθέσεων, αλλά και φυσικών καταστροφών, όταν καθημερινώς εξαντλεί οικονομικά τον πληθυσμό, ακόμα και με μπακαλίστικες μεθόδους, προκειμένου να συγκεντρώσει τα ποσά που απαιτεί η τρόικα για λογαριασμό των δανειστών;
Αν δεν πρόκειται για ακόμη μια ευκαιρία «παροχών» σε εργολάβους δημοσίων έργων που θέλουν να φτιάξουν υπόγεια γκαράζ-μαμούθ για επιχειρηματική εκμετάλλευση, στους οποίους δίνει γενναία οικονομικά και πολεοδομικά μπόνους, τότε ίσως κάτι γνωρίζουν και μας το κρύβουν, συνηθισμένη τακτική όλων των κυβερνήσεων στον κόσμο, προκειμένου να μην προκληθεί πανικός. Εξάλλου, το ένα δεν αποκλείει το άλλο.
Επίσης, αν αυτό γίνεται για να εναρμονιστεί το θεσμικό πλαίσιο της Ελλάδας με αυτό των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών, αυτό προφανώς σημαίνει ότι και τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ είτε έχουν κατασκευάσει είτε θα κατασκευάσουν καταφύγια, επίσης.
Το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει και εκτός ΕΕ.
Η Ρωσία, για παράδειγμα, είχε ανακοινώσει επίσημα ότι είχε προγραμματίσει την κατασκευή 5.400 υπόγειων καταφυγίων μέχρι το 2012.
Στις ΗΠΑ είναι γνωστό ότι εδώ και πολλά χρόνια, και στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, υπήρχε ενθάρρυνση των Αμερικανών να κατασκευάζουν ιδιωτικά καταφύγια.
Διάφορες εταιρείες είχαν αναλάβει να χτίσουν τέτοια υπόγεια καταφύγια με προδιαγραφές και υποδομή επιβίωσης για ικανό, όπως διατείνονται, χρονικό διάστημα μετά από ένα κατακλυσμιαίο γεγονός, είτε αυτό έχει ως βάση φυσικό φαινόμενο είτε ανθρώπινη αιτία, όπως π.χ. ένας πυρηνικός πόλεμος.
Μια από αυτές τις εταιρείες, η Vivos, έχει ήδη ξεκινήσει την κατασκευή δικτύου καταφυγίων σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ και παράλληλα την εκστρατεία πώλησης θέσεων σε αυτά. Το διαφημιστικό σλόγκαν της εταιρείας είναι αφοπλιστικό:
«Ο Νοστράδαμος το πρόβλεψε, οι Μάγια και η Βίβλος, επίσης. Αν η κυβέρνηση το ξέρει και εμείς όχι; Τι κάνουμε;».
Στην ιστοσελίδα της, η εταιρεία αναλύει όλες τις πιθανές πηγές και προφητείες μιας παγκόσμιας καταστροφής, παρουσιάζει μέσω εικονικού βίντεο τις υπό κατασκευή εγκαταστάσεις και προτρέπει τον επισκέπτη να κλείσει αμέσως θέση για τον ίδιο και την οικογένειά του, με το αζημίωτο φυσικά. (1)
Πιθανές απειλές
Για να επιστρέψουμε όμως στην πραγματικότητα, ποιος μπορεί να είναι ο λόγος που οι κυβερνήσεις νομοθετούν την κατασκευή καταφυγίων ή ενθαρρύνουν τους πολίτες τους να κλείνουν θέση σε καταφύγια ιδιωτικών εταιρειών; Πίσω από τη φράση «περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης» περιλαμβάνονται, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου που κατέθεσε η κυβέρνησή μας,
«ακραία φυσικά και καιρικά φαινόμενα, μεγάλα βιομηχανικά ατυχήματα, αλλά και κακόβουλες ανθρωπογενείς ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των τρομοκρατικών προσβολών, καθώς και καταστροφικών απειλών από πόλεμο ή πολεμικό επεισόδιο».
Πρόκειται πράγματι για πιθανές προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσουμε.
Ένας τοπικός, περιφερειακός ή ακόμη ένας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ένα ενδεχόμενο που πολλοί το φοβούνται, δεδομένης της ρευστής πολιτικής κατάστασης στον πλανήτη, της έλλειψης πολιτικών ισορροπιών, της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και του γεγονότος ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες με τις παραμονές των παγκόσμιων πολέμων της σύγχρονης ιστορίας μας. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι προφανώς τρομακτικό, λαμβάνοντας υπόψη τα οπλοστάσια που διαθέτουν πλέον πολλές χώρες.
Επίσης, ήδη από τον Απρίλιο του 1999, το ΝΑΤΟ αναγνώρισε την τρομοκρατία ως έναν από τους κινδύνους που επηρεάζουν την ασφάλεια των μελών του.
Οι επιθέσεις εναντίον των ΗΠΑ στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 μετακίνησαν ψηλά στην ατζέντα του ΝΑΤΟ τη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας. Από τότε τα μέλη της συμμαχίας συλλογικά αλλά και το καθένα ξεχωριστά προσαρμόζουν την άμυνά τους ώστε να αντιμετωπίσουν καλύτερα την απειλή αυτή.
Σύμφωνα με τον Θάνο Π. Ντόκο,
«ενδεικτική των νέων προσεγγίσεων στα θέματα ασφάλειας είναι η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας, όπου στην ενότητα περί απειλών εξέχουσα θέση κατέχει η διεθνής τρομοκρατία, συνδεδεμένη κυρίως με θρησκευτικά κινήματα, και ποιοτικά διαφορετική και πιο επικίνδυνη, αφού δεν διστάζει να προκαλέσει μεγάλο αριθμό θυμάτων και ενδιαφέρεται για την απόκτηση μέσων μαζικής καταστροφής. Η διασπορά όπλων μαζικής καταστροφής (πυρηνικά, βιολογικά, χημικά και ραδιολογικά) αποτελεί τη δεύτερη κύρια απειλή, και ο συνδυασμός «αποτυχημένων» (failed/failing) κρατών και οργανωμένου εγκλήματος θεωρείται ως ένα τρίτο μεγάλο πρόβλημα»
Μια άλλη απειλή μπορεί να έρχεται από το διάστημα.
Τα τελευταία χρόνια, ο πλανήτης μας δέχεται απρόσμενα πολλές πτώσεις αστεροειδών που συνήθως είναι μικροί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι τους θα είναι και στο μέλλον μικροί και ακίνδυνοι. Αρκεί να θυμηθούμε αυτόν που έπεσε πέρυσι τον Φεβρουάριο στη Ρωσία στην περιοχή του Τσελιάμπινσκ, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν περισσότερα από 1.500 άτομα και να προκληθούν πολλές ζημιές.
Ο αμερικανός Δημοκρατικός γερουσιαστής Έντι Τζόνσον, αναφερόμενος στα γεγονότα με την πτώση του μετεωρίτη στη Ρωσία, δήλωσε:
«Είμαστε πολύ τυχεροί που τα γεγονότα του περασμένου μηνός εξελίχθηκαν σε μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση και όχι σε καταστροφή».
Παράλληλα ο γερουσιαστής κάλεσε τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής ακροάσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων του Κογκρέσου να προσπαθήσουν να βρουν τι μπορεί να γίνει ώστε να προστατευτεί ο πλανήτης από παρόμοια περιστατικά στο μέλλον.
Οι πιο ενημερωμένοι στα θέματα αυτά σίγουρα γνωρίζουν και την προειδοποίηση, ένα μήνα μετά, τον Μάρτιο του 2013, του επικεφαλής της NASA Τσαρλς Μπόλντεν, ο οποίος μιλώντας στην επιστημονική επιτροπή ακροάσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων του Κογκρέσου τόνισε ότι:
«Εάν ένας μεγάλος και άγνωστος μέχρι στιγμής μετεωρίτης βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με τη Γη, τότε η προσευχή είναι το μόνο που μπορούν να κάνουν οι ΗΠΑ και οποιοσδήποτε άλλος».
Ο ίδιος χαρακτήρισε την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη που έχει προγραμματιστεί για τη δεκαετία του 2030 από τη NASA ως απαραίτητη για «την επ’ αόριστον επιβίωση του ανθρώπινου είδους».
«Αν θέλουμε να επιβιώσει το είδος μας επ΄ αόριστον, θα πρέπει να εξαπλωθούμε σε πολλούς πλανήτες. Πρέπει να πάμε στον Άρη, και ο Άρης θα είναι το εφαλτήριο για άλλα πλανητικά συστήματα» (Αν τα καταφέρετε διαβάστε το βιβλίο "Εναλλακτική Λύση 3")
είπε στο συνέδριο «Human 2 Mars» (Άνθρωποι στον Άρη) που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσινγκτον τον περασμένο Απρίλιο.
Πρόσφατα οι θεωρητικοί φυσικοί Λίζα Ράνταλ και Μάθιου Ρης του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ υποστήριξαν ότι ένας λεπτός, πυκνός δίσκος της μυστηριώδους αόρατης ουσίας που ονομάζεται σκοτεινή ύλη και βρίσκεται κατά μήκος του κεντρικού επιπέδου του γαλαξία μας θα μπορούσε να διαταράξει τις τροχιές των κομητών στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα και να εκσφενδονίσει θανατηφόρους μετεωρίτες στη Γη, προκαλώντας πιθανώς μαζικές εξαφανίσεις, όπως συνέβη από τον κατακλυσμό που έληξε την εποχή των δεινοσαύρων. Οι επιστήμονες δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στην επιθεώρηση Physical ReviewLetters, σύμφωνα με άρθρο στις 29 Απριλίου της Huffington Post.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε τις ηλιακές εκλάμψεις ή τις επιπτώσεις που θα έχει σε ολόκληρο τον πλανήτη η κλιματική αλλαγή.
Οι επιπτώσεις της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής αναμένονται
«δριμύτατες, αναπόφευκτες, διάχυτες και μη αναστρέψιμες»,
προειδοποιούσε συγκεκριμένα η αρμόδια Διεθνής Διακυβερνητική Επιτροπή (IPCC) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 2013, η όποια έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεσή της.
Σε αυτή, η κατάσταση σκιαγραφείται με ζοφερά χρώματα, προειδοποιώντας για ακόμη μια φορά ότι τα προβλήματα θα επιδεινωθούν εάν η ανθρωπότητα δεν θέσει υπό έλεγχο τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που παράγει.
Μέλη της επιτροπής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή επισήμαναν ότι η έκθεση στηρίζεται από πειστικότατες και αδιάσειστες αποδείξεις για το μέγεθος των επιπτώσεων.
«Κανείς στον κόσμο δεν χαίρει ασυλίας»,
σημείωσε ο πρόεδρος του IPCC Ρατζέντρα Πατσαουρί. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η περίληψη της έκθεσης,
«η υγείας μας, τα σπίτια μας, τα τρόφιμα, η ασφάλεια κινδυνεύουν από την άνοδο της θερμοκρασίας».
Είναι φανερό, λοιπόν, ότι οι λόγοι είναι πολλοί. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και άλλους για να εντείνουμε την ανησυχία μας. Ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται υπό διαρκή απειλή εξαιτίας της δραστηριότητας του ανθρώπου και είναι απορίας άξιο πώς με τα πυρηνικά και μόνο, που εξαπλώνονται διαρκώς, δεν έχουμε προκαλέσει ακόμα την καταστροφή μας.
Λογικό είναι οι κυβερνήσεις να θέλουν να φτιάξουν καταφύγια για την προστασία του πληθυσμού. Το σίγουρο είναι ότι τα καταφύγια αυτά δεν επαρκούν για τα δισεκατομμύρια των κατοίκων της γης, αλλά, επίσης, είναι αμφίβολο πόσο τα συγκεκριμένα καταφύγια, είτε δημόσια είτε ιδιωτικά, μπορούν πράγματι να προστατέψουν όσους θα βρίσκονται σε αυτά από όλων των ειδών τους κινδύνους. Ιδιαίτερα για τη χώρα μας, η κυβέρνηση δείχνει να ενδιαφέρεται περισσότερο για κατασκευή πάρκιγκ παρά για πραγματικά καταφύγια.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου,
«η μελέτη για την κατασκευή των νέων καταφυγίων θα γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πολλαπλών χρήσεων, προκειμένου να μην είναι «νεκροί χώροι» όταν δεν υπάρχει έκτακτη ανάγκη. Για παράδειγμα, να μπορούν να χρησιμοποιούνται ως χώροι εκδηλώσεων ή πάρκιγκ».
Άννα Μπαλλή
Ασφαλή καταφύγια για την ελίτ
Κακά τα ψέματα τα καταφύγια που έχουν τις προδιαγραφές να αντιμετωπίσουν όλες τις μέχρι σήμερα προβλεπόμενες απειλές είναι ελάχιστα και προορίζονται για λίγους επισκέπτες: αυτούς που αποκαλούμε ελίτ της εξουσίας και εκείνους που μπορούν να συμβάλουν σε μια εκ νέου δημιουργία: δηλαδή γιατρούς, επιστήμονες και ούτω καθεξής.
Τέτοια καταφύγια είναι:
- Το γενικό επιτελείο στρατού και το κέντρο επιχειρήσεων του FEMA (Federal Emergency Management Agency – Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης) στο Mount Weather (Βιρτζίνια).
Ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950, λόγω του Ψυχρού Πολέμου, αλλά εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται για μέρος κλειστό στο κοινό. Σε πολλές ταινίες με θέμα το τέλος του κόσμου βλέπουμε πως υπάρχει πάντα μια υψηλά διαβαθμισμένη περιοχή όπου πηγαίνουν οι αμερικανοί αξιωματούχοι της κυβέρνησης και λίγοι εκλεκτοί με την ελπίδα ότι μπορούν να ξεφύγουν από την επικείμενη μοίρα. . Όλες αναφέρονται στο Κέντρο Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης .
- Το καταφύγιο στο Raven Rock Mountain Complex (Πενσιλβάνια-Μέριλαντ):
Κατασκευάστηκε για να μεταφερθεί εκεί το προσωπικό του Πενταγώνου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Χωράει μέχρι 3.000 άτομα. Υπάρχουν πέντε τριώροφα κτίρια στο συγκρότημα αυτό. Οι εγκαταστάσεις του περιλαμβάνουν αρκετές υπόγειες υδαταποθήκες, σύστημα εξαερισμού τελευταίας τεχνολογίας, πυροσβεστική, οδοντιατρείο, κλινική, εστιατόριο, ταχυδρομείο, σνακ μπαρ, κοιτώνες, εκκλησία, κομμωτήριο, γυμναστήριο, ακόμα και Starbucks!
- Στη Ρωσία, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ξεκίνησε στη Μόσχα η κατασκευή υπόγειων καταφυγίων που προορίζονταν για την προστασία των αμάχων από τις επιπτώσεις ενός πυρηνικού βομβαρδισμού.
Ωστόσο, για τους αξιωματούχους της κυβέρνησης και τα στελέχη του στρατού απαιτούνταν ειδική προστασία. Έτσι σε διάφορα μέρη της πόλης κατασκευάστηκαν ειδικά ενισχυμένα καταφύγια, σε αυστηρή μυστικότητα. Επίσης, για να διαφύγουν από την πόλη οι υπεύθυνοι, σε περίπτωση βομβαρδισμού, απαιτούνταν ασφαλές μέσο μεταφοράς. Το κλασικό μετρό κρινόταν ακατάλληλο εξαιτίας του χαμηλού επιπέδου προστασίας, οπότε κατασκευάστηκε «δεύτερο μετρό» το οποίο συνδέει τα σημαντικότερα κυβερνητικά καταφύγια και τα υπόγεια κέντρα διοίκησης, λειτουργώντας σε μεγάλη ακτίνα και οδηγώντας έξω από τα σύνορα της πόλης, στα τεράστια προαστιακά καταφύγια. Το σύστημα αυτό οι Μοσχοβίτες το ονόμασαν «Μετρό-2».
Δεν έχουν γίνει γνωστές πολλές λεπτομέρειες για αυτές τις εγκαταστάσεις, οι πληροφορίες που δημοσιοποιήθηκαν όμως είναι αρκετά εντυπωσιακές. Το 2006 η εφημερίδα Shanghai Morning Post ανακοίνωσε την ολοκλήρωση ενός καταφυγίου με την ικανότητα να στεγάσει μέχρι 200.000 ανθρώπους. Είναι το μεγαλύτερο καταφύγιο του κόσμου (αν όντως υπάρχει). Το καταφύγιο σχεδιάστηκε για να μπορεί να αντέξει εκρήξεις, την ακτινοβολία από μια πυρηνική καταστροφή και τα δηλητηριώδη αέρια.
- Και, αν υπάρχει, το πιο ασφαλή απ’ όλα, το μυστικό καταφύγιο των ναζί στην Ανταρκτική, όπου βρίσκονται, σύμφωνα με τις φήμες, τα μυστικά αρχεία του ίδιου του Χίτλερ.
- Τέλος, για όσους επιζήσουν, αν επιζήσουν, κατασκευάστηκε σε ένα απομονωμένο νησί της Νορβηγίας, στη νήσο Σπιτσβέργη, καταμεσής του Αρχιπελάγους Σβάλμπαρντ, μόλις 810 μίλια από τον Βόρειο Πόλο, η Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων, γνωστή και ως «Κιβωτός της Ημέρας της Κρίσης».
Το θησαυροφυλάκιο αυτό σχεδιάστηκε για να αποθηκεύσει και να προστατεύσει τους σπόρους από τα φυτά όλου του κόσμου, ενός είδους Κιβωτού του Νώε για τη βλάστηση. Τα δείγματα που περιλαμβάνει πιστεύεται ότι αντιστοιχούν τουλάχιστον στα τρία τέταρτα των καλλιεργειών ολόκληρου του κόσμου. Με αυτό τον τρόπο οι επιστήμονες θα μπορέσουν να διατηρήσουν τη βιοποικιλότητα. Και θα μπορούν να εξασφαλίσουν την αναγέννηση της γης μετά από πυρηνικές καταστροφές, κλιματικές αλλαγές, μετεωρίτες, με την προϋπόθεση πάντα πως το ανθρώπινο γένος έχει επιβιώσει.
Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου:
- Εναρμονίζεται το θεσμικό πλαίσιο της Ελλάδας με τα αντίστοιχα άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Καθορίζεται κυβερνητική πολιτική στον τομέα της προστασίας πληθυσμού και πραγμάτων μέσω διοικητικής ιεραρχημένης δομής, μεταξύ των κρατικών και αυτοδιοικητικών οντοτήτων.
- Προωθεί τη σταδιακή υλοποίηση «Εθνικού Χάρτη Χωρικής Επικινδυνότητας» για το σύνολο της επικράτειας, προκειμένου με προληπτική διαχείριση να αποφεύγονται εκτεταμένες απώλειες και ζημιές σε έμψυχο δυναμικό και υποδομές.
- Προβλέπεται η κατασκευή νέων κτιριακών υποδομών και υπαίθριων χώρων, αλλά και η ανακατασκευή υφιστάμενων.
- Προδιαγράφονται οι απαιτήσεις υλοποίησης των κατασκευών προστασίας με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία.
- Προβλέπονται οι προϋποθέσεις για τη δυνατότητα πολλαπλής χρήσης των χώρων προστασίας και κατά τη διάρκεια των περιόδων ομαλότητας, για την εξυπηρέτηση καθημερινών λειτουργικών αναγκών δημόσιου και ιδιωτικού ενδιαφέροντος, ώστε να μην αποτελούν «νεκρούς χώρους» όταν δεν υπάρχει έκτακτη ανάγκη.
Το νομοσχέδιο, που θα βρίσκεται σε διαβούλευση μέχρι την 23η Μαΐου 2014, κατισχύει των διατάξεων πολεοδομικού και χωροταξικού χαρακτήρα.
Καταφύγια Αττικής
Στην Αττική υπάρχουν αρκετά υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου.
Στην Αθήνα (Λυκαβηττός, Αρδηττός, Πολύγωνο κ.α.),
στον Πειραιά (Προφ. Ηλίας, Καστέλα, Δραπετσώνα κ.α.),
στο Σούνιο,
στη Ραφήνα.
Ανάμεσα σ’ αυτά τα καταφύγια υπάρχουν μερικά όπως της
«Μεγάλης Βρετανίας»,
του Μεγάρου της Εθνικής Ασφαλιστικής,
της Τραπέζης της Ελλάδος,
του Μετοχικού Ταμείου Στρατού
και το υπόγειο του Μεγάρου του Αρείου Πάγου.
Το 1999 υπολογιζόταν ότι στην Ελλάδα σώζονταν περίπου 200 δημόσια καταφύγια. Τα περισσότερα, όπως προκύπτει από την έρευνα του Έθνους, βρίσκονταν στο χείλος της κατάρρευσης, κι όμως έχουν ακόμη έντονα τα σημάδια του παρελθόντος με χαραγμένα συνθήματα στους τοίχους ή και παλαιά αντικείμενα.
Το κτίριο της οδού Κοραή 4
Στο κτίριο της οδού Κοραή 4, της Εθνικής Ασφαλιστικής, στα δύο υπόγεια (έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης) οι μηχανικοί Ε. Κριεζής και Α. Μεταξάς είχαν κατασκευάσει τα πιο σύγχρονα αντιαεροπορικά καταφύγια, με μεταλλικές πόρτες (γερμανικής προέλευσης) που έκλειναν αεροστεγώς, αλλά και επικοινωνία μεταξύ των 2 ορόφων με εσωτερικό κλιμακοστάσιο.
Στην Κατοχή εγκαταστάθηκαν στο μέγαρο διάφορες υπηρεσίες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής και η Kommandatur και τα υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια μετατράπηκαν σε φυλακές.
Στους χώρους αυτούς κρατήθηκαν πολλοί Έλληνες πατριώτες , ενώ πέρασαν πολλοί Έλληνες πολίτες κάθε ηλικίας, μέχρι και παιδιά 14 ετών, για ασήμαντα παραπτώματα.
Σε όλη την έκταση των τοίχων του δευτέρου και σε περιορισμένο τμήμα του πρώτου υπογείου οι κρατούμενοι έγραφαν ή χάραζαν με όποιο αιχμηρό αντικείμενο είχαν στη διάθεσή τους μηνύματα, ονόματα, χρονολογίες και σχέδια, κληροδοτώντας στις επόμενες γενιές ανεξίτηλη την ιστορική μνήμη.
Οι Γερμανοί έβαφαν επανειλημμένα τους τοίχους, οι οποίοι κάθε φορά ξαναγέμιζαν με μηνύματα.
Το υπόγειο καταφύγιο του Λυκαβηττού
Η στρατιωτική βάση του Λυκαβηττού κατασκευάστηκε πριν από τον πόλεμο του ’40 και περιλάμβανε καταφύγιο αλλά και θέσεις πολυβολείων λαξευμένες στο βράχο.
Κατά τον πόλεμο χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς, ενώ μετά την απελευθέρωση παρέμεινε σε λειτουργία ως το 1970, κι έπειτα εγκαταλείφθηκε.
Το υπόγειο καταφύγιο του Λυκαβηττού κατασκευάστηκε γύρω στο 1936, κοντά στη σπηλαιοεκκλησιά των Αγ. Ισιδώρων. Εκτείνεται σε βάθος 100 μέτρων μέσα στο βράχο, διαθέτει δύο εισόδους, και είναι μεγαλύτερο και σε καλύτερη κατάσταση από το γνωστότερο μα εγκαταλειμμένο καταφύγιο του Αρδηττού.
Συντηρημένο, φρεσκοβαμμένο, αλλά με φανερά τα σημάδια του χρόνου, με ρεύμα, τουαλέτες και λουτρά. Οι εγκαταστάσεις του περιλαμβάνουν επίσης: δύο μεγάλες αίθουσες και άλλες μικρότερες, διαδρόμους, πολυβολείο (φωλιά πολυβόλου), αποθηκευτικούς χώρους, συσκευές και αγωγούς εξαερισμού, δεξαμενές, πίνακες και διακόπτες ηλεκτρικού, τηλεφωνικό κέντρο της εποχής του.
Και οι δύο είσοδοι, καταλήγουν στην κεντρική μεγάλη αίθουσα όπου και στεγάστηκε το Αρχηγείο Αντιαεροπορικής Άμυνας για τις ανάγκες του πολέμου του 1940.
Πιο συγκεκριμένα, η αρχική χρήση του ήταν στρατιωτική και ξεκίνησε όταν εγκαταστάθηκε εκεί το 1936 ή 1937 η Υπηρεσία Επιτήρησης Συναγερμού Αέρος Θαλάσσης και ο Σταθμός Ασυρμάτου, της διεύθυνσης Ραδιοτηλεγραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού.
Σήμερα ο χώρος ανήκει στην υπηρεσία ΠΣΕΑ (Πολιτική Σχεδίαση Εκτάκτων Αναγκών) του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη (πρώην Δημοσίας Τάξεως).
Το καταφύγιο του Αρδηττού
Το καταφύγιο του Αρδηττού επιτάχθηκε από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου και με το τέλος του χρησιμοποιήθηκε σαν ορμητήριο των αντιστασιακών. Επί βασιλείας Παύλου αποτέλεσε βασιλικό καταφύγιο και ίσως εξαιτίας αυτού στη συνείδηση του κόσμου να επικράτησε η αντίληψη πως επικοινωνεί υπογείως με τα βασιλικά ανάκτορα.
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΕΠΤΑΝΗΣΩΝ ΚΑΙ ΠΙΠΙΝΟΥ, ΚΥΨΕΛΗ
Στην πολυκατοικία των οδών Πιπίνου και Επτανήσων στην Κυψέλη, που χτίστηκε το 1938 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λεωνίδα Μπόνη για την οικογένεια του εφοπλιστή Βούλγαρη, υπάρχει ένα ευρύχωρο υπόγειο καταφύγιο που μπορεί να φιλοξενήσει 63 άτομα και αποτελείται από μία κεντρική αίθουσα, δύο τουαλέτες, μία κουζίνα, ένα πλυσταριό και δύο μικρότερους βοηθητικούς χώρους.
ΔΙΔΥΜΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΒΟΥΛΑΣ – ΓΛΥΦΑΔΑΣ
Στην περιοχή της Βούλας.
Στα υπόγεια των εγκαταστάσεων του ΠΙΚΠΑ στη Βούλα υπάρχει καταφύγιο σε πάρα πολύ καλή κατάσταση, Διαθέτει διπλή είσοδο (και διπλή έξοδο) προς τους υπόγειους θαλάμους και διαδρόμους, οκτώ δωμάτια και δύο τουλάχιστον φωλιές για πολυβόλα. Τα τοιχώματα είναι κατασκευασμένα από λιθοδομή (πέτρα), ενώ η αψιδωτή (καμπυλωτή) οροφή από σκυρόδεμα (μπετόν). Κοντά στην έξοδο υπάρχει εγκατάσταση μιας τριπλής ανοικτής δεξαμενής νερού, υπάρχει πεπαλαιωμένη ηλεκτρική εγκατάσταση και ίχνη υδραυλικής εγκατάστασης.
Γλυφάδας
Στην ίδια ευρύτερη περιοχή αλλά μέσα στα όρια της Γλυφάδας, υπάρχει ένα ακόμη (δίδυμο) καταφύγιο της εποχής του 1940. Το καταφύγιο της Γλυφάδας είναι σχεδόν πανομοιότυπο με αυτό της Βούλας, λίγο όμως μεγαλύτερο και εντελώς εγκαταλειμμένο και αφρόντιστο.
Το υπόγειο καταφύγιο του λόφου «Οχυρού» της Ραφήνας
Η ιστορία του οχυρού και του υπόγειου καταφυγίου της Ραφήνας ξεκινά την πρώτη Μαΐου του 1941 με την είσοδο των Γερμανών στην περιοχή, οι οποίοι κατασκεύασαν οχυρωματικά έργα για την επίβλεψη του παρακείμενου λιμένα στο λόφο Παναγίτσα που βρίσκεται νοτιοδυτικά από το κέντρο της πόλης της Ραφήνας και αποτελεί φυσική προέκταση των νοτιοανατολικών παρυφών του Πεντελικού όρους. Σήμερα καλύπτεται από πευκόφυτο δάσος που ονομάζεται Δάσος Οχυρό.
Για την ακρίβεια, πάνω στο λόφο δημιουργήθηκαν ανοικτές θέσεις πυροβόλων, αποθήκες, δεξαμενές, ορύγματα, καταλύματα και υπόγειες στοές. Παρόλο που κατασκευάστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’40, οι σήραγγες και οι αίθουσες διατηρούνται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση. Οι Γερμανοί έφυγαν από τη Ραφήνα στις 12 Οκτωβρίου του 1944, αφού φρόντισαν πρώτα να πάρουν τα πάντα από το λόφο του οχυρού, και φεύγοντας να τον ανατινάξουν. Η μεγάλη αυτή έκρηξη κατέστρεψε μεγάλο μέρος του, με αποτέλεσμα να μείνει μόνο ό,τι βλέπουμε σήμερα περπατώντας στο λόφο: ορύγματα, τάφροι, φυλάκια και οχυρωματικά έργα κάτω από τα δέντρα, αλλά και το υπόγειο αυτό καταφύγιο. Οι τσιμεντένιες στοές του έχουν μείνει ανέπαφες από την έκρηξη, αφήνοντάς μας ένα ακόμη αττικό δείγμα υπόγειας οχυρωματικής αρχιτεκτονικής του Β΄ Παγκοσμίου.
ΚΑΤΑΦ. 2-3
Διαθέτει τρεις εισόδους, η μία από τις οποίες, η κεντρική, είναι κλειδωμένη με βαριά πόρτα και πάνω είναι γραμμένο «ΚΑΤΑΦ. 2-3». Η ακριβής τοποθεσία του είναι στη Δραπετσώνα, απέναντι από τις δεξαμενές του Βασιλειάδη στο λιμάνι και δίπλα ακριβώς από την Πυροσβεστική. Είναι ένα αρκετά μεγάλο σύμπλεγμα υπόγειων διαδρόμων, που αποτελείται από δύο παράλληλες βασικές στοές και άλλες μικρότερες που τις συνδέουν μεταξύ τους, κάθετα προς αυτές, ενώ υπάρχουν και άλλες που είναι τυφλές (καταλήγουν σε βράχο). Υπάρχουν εσωτερικές μεταλλικές πόρτες και μερικά σημεία διαμορφωμένα και χτισμένα με σύγχρονα τούβλα. Στο μεγαλύτερο μέρος τους οι γαλαρίες αυτές είναι λαξευμένες σε βράχο και μάλιστα σε κάποια σημεία πολύ σαθρό, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα μεγάλα τμήματα της οροφής να έχουν σε διάφορες θέσεις καταπέσει, καθιστώντας την πρόσβαση αρκετά επικίνδυνη – ίσως να επρόκειτο για στοές παλιού λατομείου. Την εποχή του Μεταξά που άρχισαν να κατασκευάζονται τα καταφύγια (τέλη δεκαετίας του 1930), ανακατασκευάστηκε και το συγκεκριμένο, μέρος των στοών του οποίου σήμερα είναι επενδυμένες από οπλισμένο σκυρόδεμα και διαθέτουν παλαιές εγκαταστάσεις φωτισμού και ύδρευσης. Υπάρχει μια μικρή μεταλλική υδατοδεξαμενή, που συνδέεται με ένα σωλήνα τροφοδοσίας, κι έναν άλλο που καταλήγει σε μια βρύση. Επίσης, παλαιές εγκαταστάσεις ηλεκτροδότησης στα τσιμεντένια τοιχώματα.
Το διώροφο εγκαταλειμμένο καταφύγιο της Καστέλας
Kαταφύγιο, κρυμμένο στο κέντρο της Καστέλας, που φαίνεται να έχει κατασκευαστεί την εποχή του Μεταξά.
Η ιδιαιτερότητά του είναι η εξής:
είναι ισόγειο διώροφο, αλλά και υπόγειο ταυτόχρονα, έχοντας κατασκευαστεί στα πρανή ενός υψώματος. Το συγκεκριμένο καταφύγιο καλύπτει σχετικά μικρή επιφάνεια (γι’ αυτό και διώροφο) αλλά διαθέτει υδραυλικές εγκαταστάσεις και ρεύμα (βρύσες, τουαλέτες, φωτισμός), που βρίσκονται σε πολύ κακή όμως κατάσταση σήμερα, ερειπωμένα και κατεστραμμένα.Σκάλες συνδέουν τα δύο κύρια επίπεδα μεταξύ τους, αλλά και άλλους συγκεκριμένης σημασίας χώρους του επάνω ορόφου, που βρίσκονται λίγο ψηλότερα (WC, δεξαμενή νερού).
Προφήτη Ηλία
Ένα άλλο υπόγειο πολεμικό καταφύγιο που κατασκευάστηκε για τις ανάγκες του Β΄ παγκοσμίου βρίσκεται στον λόφο του Προφήτη Ηλία. Είναι ένα μικρό αντιαεροπορικό καταφύγιο, χωρίς ιδιαίτερα μεγάλους χώρους, αφού στην ίδια περιοχή υπάρχει και το προηγούμενο της Καστέλας, με το οποίο μοιάζουν κατασκευαστικά (όχι αρχιτεκτονικά), αλλά αυτό εδώ δεν διατηρεί τις εγκαταστάσεις του (υδραυλικά, ηλεκτρικά κλπ.). Τα τοιχώματα των στοών του είναι λιθόκτιστα και η οροφή τους τοξωτή από μπετόν. Στους υπόγειους διαδρόμους καταλήγουν περίπου 50 σκαλοπάτια, που οδηγούν γύρω στα 10-12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια.
ΥΓ.ΔΙΟΡΑΤΙΚΟΝ: Οποιος γνωριζει και αλλα καταφυγια παρακαλειται να αφησει σχολιο...
Θα δωθουν και καταφυγια της υπολλοιπης Ελλαδας.
Βασική πηγή, στοιχεία, τεκμηρίωση:
Αστική σπηλαιολογία: http: //urbanspeleology.blogspot.gr/2013/04/blog-post_16.html
Άλλες πηγές:
Εφημερίδα Έθνος, Πέμπτη, 15/5/2014.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Hellenic NEXUS τεύχος 86, Ιούνιος 2014
ΔΙΑΔΩΣΤΕ:
Τα περισσότερα άρθρα είναι αναδημοσιεύσεις που αξίζει να διαβαστούν επειδή κατά τη γνώμη μας ακόμα και μέσα σε κάποιο ψέμα κρύβεται πάντα μια αλήθεια. Στόχος είναι μέσα από την πολύπλευρη ενημέρωση να αποκαλυφθεί. Ή κρίση είναι πάντα δική σας.
loading...
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου