Αν και το θέμα των μεταλλαγμένων φουντώνει στην Ευρώπη, για την Ελλάδα είναι μία ακατάλληλη συζήτηση.
Οι όροι με τους οποίους θα γίνει μια τέτοια ανάλυση είναι
«Δε θέλω δηλητήρια στο πιάτο μου»
και
«Η νέα τάξη πραγμάτων θέλει να ελέγχει τι θα τρώμε».
Για μία ακόμα φορά η ουσία του θέματος χάνεται πίσω από τη συναισθηματική φόρτιση και από ταμπέλες τύπου
«Η ντομάτα από το χωράφι του παππού είναι πιο υγιεινή».
Τα μεταλλαγμένα ή γενετικά τροποποιημένα προϊόντα -όπως είναι ο σωστός όρος, διότι δεν ανήκουν και στους X-men εδώ που τα λέμε- θα αποτελέσουν την κορωνίδα της αγροτικής παραγωγής και της διατροφικής αλυσίδας τα χρόνια που έπονται και το να τα αφορίζουμε χωρίς καμία περαιτέρω ένδειξη, δεν είναι ό,τι πιο σοφό.
Κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσουμε ότι η γενετική τροποποίηση των αγροτικών προϊόντων γίνεται εδώ και αιώνες.
Κατά κύριο λόγο από
την ίδια τη φύση, η οποία μέσω της φυσικής επιλογής εξαλείφει τα γονίδια εκείνα που καθιστούν τα προϊόντα ευάλωτα, ενώ ευδοκιμούν τα ανθεκτικότερα.
Σε αυτή τη διαδικασία προστίθεται η ανθρώπινη παρέμβαση, όχι του τρελού επιστήμονα, αλλά εδώ και πολλά χρόνια του απλού αγρότη, ο οποίος χρόνια τώρα διασταυρώνει, επιλέγει και απορρίπτει τις σοδιές, ανάλογα με το ποιες έχουν την καλύτερη απόδοση, αντοχή και ποιότητα.
Μάλιστα, το ακτινίδιο το οποίο απολαμβάνουμε σήμερα, δεν είναι τίποτα άλλο από το δημιούργημα του φυτοκόμου Hayward Wright μόλις το 1950, έπειτα από πειραματισμούς με διάφορα είδη φυτών.
Αυτή λοιπόν η διαδικασία επιλογής πλέον μπορεί να γίνει πολύ γρηγορότερα στο εργαστήριο.
Δε χρειάζεται πια να περιμένει ο επιστήμονας 3-4 χρονιές ώστε να δει ποια σοδιά καλαμπόκι δε θα πληγεί περισσότερο από τις ακρίδες, το ξέρει αναλύοντας το γενετικό της υλικό.
Εφόσον βρει λοιπόν, αυτό το ανθεκτικό γονίδιο, μπορεί να το περάσει σε όλες τις ποικιλίες για να μεταφέρει τα πλεονεκτήματά του.
Την ίδια στιγμή βέβαια, μπορεί να μεταφέρει και γονίδια από διαφορετικά είδη.
Το γενετικό υλικό μίας ντομάτας που είναι υπεύθυνο για την αντοχή της σε ένα παράσιτο, μπορεί κάλλιστα να επιφέρει την ίδια ανθεκτικότητα και σε ένα άλλο είδος.
Εκεί που ξεφεύγει το πράγμα και αρχίζουν οι εφιάλτες και τα τέρατα των οικολόγων, είναι η δυνατότητα που δίνει η μοριακή βιολογία και στη μεταφορά γονιδίων από το ζωικό βασίλειο στο φυτικό.
Για παράδειγμα, το γονίδιο ενός σκορπιού (αληθινό παράδειγμα, για να γίνει και πιο τρομαχτικό) μπορεί να βρεθεί στο DNA μίας πατάτας ώστε να γίνει πιο ανθεκτική στα έντομα.
Στην πραγματικότητα, όμως, όταν θα φτάσει στο πιάτο μας και τελικά στο στομάχι μας η πατάτα, η ποσότητα «σκορπιού» που θα φάμε είναι της τάξης του 0,0001% μπροστά στα χιλιάδες γονίδια καθ' αυτής της πατάτας.
Μάλιστα, το DNA είναι ένα πάρα πολύ εύθραυστο μόριο, με αποτέλεσμα πολύ γρήγορα κατά τη διαδικασία της πέψης να διασπάται στα συστατικά που το αποτελούν, τα οποία είναι κοινά για όλα τα έμβια όντα στη φύση.
Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος λοιπόν;
Ο πρακτικός κίνδυνος είναι ότι εφόσον κάποιος είναι αλλεργικός σε ένα φρούτο ή σε ένα έντομο, μπορεί να εμφανίσει αυτή την αλλεργία απλά καταναλώνοντας ένα γενετικά τροποποιημένο τρόφιμο που περιέχει γονίδιά του.
Ο θεωρητικός κίνδυνος -που όμως δεν υπάρχει ίχνος απόδειξης- είναι ότι ζώα που δεν ανήκαν στη διατροφή μας (όπως είπαμε ο σκορπιός) θα εισέλθουν στο διαιτολόγιό μας ως μέρη της κανονικής μας διατροφής.
Και εφόσον κανένας δεν ξέρει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τού να καταναλώνουμε εξωτικά έντομα, ζώα ή φυτά, δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τις συνέπειες.
Τέλος, υπάρχει και ο κίνδυνος της ανάπτυξης παράσιτων που θα είναι ανθεκτικά ακόμα και στα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα, αλλά αυτή είναι μια μάχη που έτσι και αλλιώς δίνεται και με τα παραδοσιακά αντιπαρασιτικά μέσα.
Τα πλεονεκτήματα όμως, αντισταθμίζουν τους κινδύνους.
Ανθεκτικές σοδιές σημαίνει φθηνότερα τρόφιμα και μάλιστα σε έναν πλανήτη που μετά βίας θα μας χωρά σε μερικά χρόνια, ίσως θα ήταν καλύτερο να λέγαμε "επαρκή" τρόφιμα.
Ταυτόχρονα, θα δοθεί η δυνατότητα να αναπτυχθούν πιο υγιεινά τρόφιμα, διότι θα μπορούμε να φτιάξουμε εκείνο το μείγμα γονιδίων που θα προσφέρει το καλύτερο θρεπτικό αποτέλεσμα.
Και φυσικά, θα απαλλαγούμε από τη μόλυνση των φυτοφαρμάκων που καταστρέφουν τον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά και ενοχοποιούνται για πολλές ασθένειες όπως τα λεμφώματα.
Το θέμα των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων είναι όντως αμφιλεγόμενο και δεν πιστεύω ότι μπορεί να δοθεί μια ξεκάθαρη απάντηση, καλό όμως είναι η συζήτηση να γίνεται χωρίς ακρότητες και οικολογικούς παραλογισμούς, αλλά με λογική, διότι είναι πολύ πιθανό ο υπερπληθυσμός και η απίσχναση των φυσικών πόρων να μας οδηγήσει εκεί αναγκαστικά.
Ας είμαστε προετοιμασμένοι.
`Αλέξης Ραμπότας
ΥΓ. ΔΙΟΡΑΤΙΚΟΝ: Κι αν η γάτα μου είχε κεραίες θα ήταν τρόλεϊ....
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου