Ο Έλληνας ιστορικός Πολύβιος σχεδίασε μία μέθοδο σηματοδότησης, όπου τα γράμματα του αλφαβήτου ήσαν χωρισμένα σε πέντε ομάδες πέντε στήλες από πέντε γράμματα στην κάθε μια. Η τελευταία στήλη είχε ένα γράμμα λιγότερο, αλλά αυτό δεν εμπόδιζε την χρήση του τηλέγραφου, όπως λέει ο ίδιος στο κεφ. 45 του δέκατου βιβλίου της ιστορίας του.
Και συνεχίζει:
"Μετά από αυτά (αφού δηλ. χωρίσουν τα γράμματα σε στήλες), πρέπει να τις γράψουν κατά σειρά σε πέντε πινακίδες, και έπειτα να συμφωνήσουν ότι πρώτος θα υψώσει πυρσούς, και μάλιστα δύο, αυτός που θα θέλει να διαβιβάσει κάτι, και θα περιμένει να υψώσει κάτι ο άλλος, ώστε να είναι σίγουρο ότι θα προσέχουν και οι δύο. Όταν κατεβάσουν τους πυρσούς αυτούς, ο πρώτος, πού μεταδίνει το μήνυμα, θα υψώσει τους πυρσούς από αριστερά, για να δείξει σε ποια πινακίδα πρέπει να προσέξει ο άλλος: δηλαδή έναν πυρσό για την πρώτη πινακίδα, ένα για τη δεύτερη, τρεις για την τρίτη και έτσι συνέχεια.
Μετά πάλι θα υψώσει πυρσούς από δεξιά, για να δείξει ποιό γράμμα από την πινακίδα πρέπει να σημειώσει ο άλλος. θα πρέπει επίσης να έχουν και οι δύο μια διόπτρα με δύο αυλίσκους, ώστε να βλέπουν με τον ένα στα δεξιά και με τον άλλο στα αριστερά εκείνου πού κάνει τα σήματα. Δίπλα στην διόπτρα πρέπει να τοποθετήσουν όρθιες τις πινακίδες, και να υψώσουν δεξιά και αριστερά από ένα τοίχωμα πέτρινο, μήκους τριών μέτρων περίπου και ύψους, όσο περίπου το ύψος ενός άντρα, για να φαίνονται καλά oι πυρσοί όταν υψώνονται πάνω από αυτό και να μην φαίνονται όταν κατεβαίνουν.
Όταν και οι δύο είναι έτοιμοι, αν ένας θέλει να μεταδώσει το μήνυμα "100 στρατιώτες μας προσχώρησαν στις τάξεις του εχθρού" πρέπει να διαλέξει λέξεις πού να έχουν την ίδια έννοια και όσο το δυνατό λιγότερα γράμματα. Έτσι μπορεί να πει "Κρήτες εκατό λιποτάκτησαν". Αν και τώρα τα γράμματα είναι λιγότερα από τα μισά, έχουν όμως το ίδιο νόημα.
Αυτό το γράφουν σε πινακίδα και αρχίζουν να σηματοδοτούν ως έξής: Πρώτο γράμμα είναι το Κ, που βρίσκεται στην δεύτερη ομάδα, δηλ. και στην δεύτερη πινακίδα. Έτσι ο σηματοδότης θα υψώσει από τα αριστερά δύο πυρσούς, και ο λήπτης θα καταλάβει ότι πρέπει να προσέξει την δεύτερη πινακίδα. Έπειτα θα υψώσει από τα δεξιά πέντε πυρσούς, και ο λήπτης θα καταλάβει ότι πρέπει να βρει το πέμπτο γράμμα της δεύτερης πινακίδας και να το γράψει σε μία χωριστή πινακίδα. Έπειτα θα υψώσει τέσσερις πυρσούς από αριστερά, για να προσέξει ο λήπτης την τέταρτη πινακίδα, και μετά δύο από δεξιά, γιατί το Ρ είναι το δεύτερο γράμμα στην τέταρτη πινακίδα, και ο λήπτης θα πρέπει να γράψει το Ρ δίπλα στο Κ,. και έτσι συνέχεια μέχρι να μεταδοθεί όλο το μήνυμα".
Αυτά έγραφε ο ιστορικός Πολύβιος, που επινόησε το σύστημα του το 150 π.Χ.
Εδώ είναι ένα δείγμα πώς περίπου δούλευε ο κώδικας.
 |
| προσυμφωνημένος πίνακας γραμμάτων
Το αλφάβητο ήταν μοιρασμένο σε 5 σειρές και 5 στήλες. Έτσι με 2 ομάδες από 5 φωτιές η κάθε μία, μπορούσαν να μεταδώσουν οποιοδήποτε γράμμα. Με αυτόν τον τρόπο λέγεται ότι μπορούσαν να μεταδώσουν 20 με 25 λέξεις την ώρα. Όχι και πολύ γρήγορο αλλά πάντως δούλευε... Η χαμηλή ταχύτητα τους ώθησε να αναπτύξουν την στενογραφία με προσυμφωνημένους κώδικες.
Έτσι το γνωστό απ' το use-net CUL8R (see you later), απ' ότι βλέπετε, δεν είναι και τόσο φρέσκια ιδέα! ;-)
Αυτός ο τύπος επικοινωνίας με φωτιές χρησιμοποιήθηκε επίσης και με απλούστερη μορφή μέχρι και την Βυζαντινή περίοδο. Για κάθε ώρα της ημέρας ίσχυε διαφορετικό προσυμφωνημένο μήνυμα, από εκεί και το όνομα Ωρονόμιο του συστήματος.
Αν λοιπόν στις 12 η ώρα βλέπανε κάποιο σήμα, σήμαινε "στείλτε στρατό" (ή οτιδήποτε άλλο είχε προσυμφωνηθεί). Αυτόματα το σήμα αναμεταδιδόταν από σταθμό σε σταθμό μέχρι την άλλη άκρη της αυτοκρατορίας.
Αυτό το σύστημα ήταν απλούστερο, δούλευε χωρίς εξειδικευμένο προσωπικό και κάλυπτε αρκετά μεγαλύτερες αποστάσεις με τον ελάχιστο αριθμό αναμεταδοτών.
ο τηλέγραφος του Αινεία
Διακόσια χρόνια πριν, ένας άλλος συγγραφέας, ο Αινείας ο τακτικός, είχε επινοήσει κι αυτός ένα έξυπνο σύστημα τηλεγραφίας.
Σε όλες τις σηματοδοτικές σκοπιές υπήρχαν πανομοιότυποι κάδοι γεμάτοι ίσαμε το ίδιο σημείο με νερό. Κάθε κάδος είχε από μία όμοια βρύση. Στην επιφάνεια του νερού επέπλεε ένας φελλός με κάθετο ραβδί προσαρμοσμένο σ' αυτόν, πάνω στο οποίο ήταν χαραγμένα τα γράμματα του αλφαβήτου.
Όταν ήθελαν να μεταδώσουν ένα μήνυμα, ειδοποιούσαν την επομένη σκοπιά υψώνοντας έναν αναμμένο πυρσό. Μόλις ερχόταν από απέναντι το σήμα "έτοιμος", πάλι με κούνημα πυρσού, άνοιγαν και οι δύο σκοπιές την βρύση να τρέξει, ακριβώς την στιγμή πού η πρώτη σκοπιά ύψωνε τον αναμμένο πυρσό. Όταν έτρεχε μία ποσότητα νερού, τόση όση χρειαζόταν για να φτάσει το γράμμα πού ήθελαν να μεταδώσουν στα χείλη του κάδου, ο πυρσός χαμήλωνε πάλι. Βλέποντας τον πυρσό να χαμηλώνει, ο άνθρωπος πού δεχόταν το σήμα, έκλεινε κι αυτός την δικιά του βρύση. Μαζί με την στάθμη του νερού κατέβαινε και ο φελλός με το ραβδί, και έφερνε τα γράμματα στο ίδιο σημείο στους κάδους και στις δύο σκοπιές.
Έτσι ο άνθρωπος πού δεχόταν το μήνυμα μπορούσε αμέσως να διαβάσει το σωστό γράμμα. ξαναγεμίζοντας τον κάδο με νερό, η δεύτερη σκοπιά σηματοδοτούσε με τον ίδιο τρόπο το γράμμα στην τρίτη σκοπιά.
Παρ' όλο που ήταν σαν σύστημα έξυπνα φτιαγμένο, στην πραγματικότητα, στην πρακτική του εφαρμογή θα δούλευε πολύ αργά. Αν οι Έλληνες το χρησιμοποίησαν ποτέ, το πιθανότερο είναι ότι θα είχαν φτιάξει έναν κώδικα, έτσι ώστε κάθε σηματοδοτούμενο γράμμα να αντιπροσωπεύει κάποιο μήνυμα: το γράμμα "Λ", για παράδειγμα, θα μπορούσε να σημαίνει "ο εχθρός πλησιάζει", το γράμμα "Π", "από το νότο".
Το "καλημέρα" καθώς και το "καλό ύπνο" δεν θα περιλαμβάνονταν πιθανότατα στον κώδικα, επειδή μέχρι τον περασμένο αιώνα μονάχα για κυβερνητικά και στρατιωτικά μηνύματα χρησιμοποιούσαν τον τηλέγραφο.
Το σύστημα που είχε επινοήσει ο Πολύβιος ήταν κι αυτό δυσκολομεταχείριστο. Ένα μήνυμα όπως "εκατό Κρήτες λιποτάκτησαν" θα χρειαζόταν πάνω από 100 ξεχωριστά σήματα. Είναι λοιπόν αμφίβολο αν χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλη έκταση.
Είναι όμως βέβαιο πως όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί έκαναν χρήση του οπτικού τηλεγράφου, μεταχειριζόμενοι φωτεινά σήματα την νύχτα και σήματα καπνού την ήμέρα. Το περίφημο Σινικό τείχος, πού χτίστηκε εδώ και 2200 χρόνια για να προστατευθεί η χώρα από τις ορδές των Τατάρων, ήταν επανδρωμένο διαρκώς, σε έκταση, πάνω από 300 μίλια, με σηματοδότες.
Το εύφλεκτο υλικό, πού είχαν στην διάθεση τους, ανάδινε ένα λαμπερό φως ακόμα και με βροχερό καιρό. Τι υλικό ήταν αυτό, γνωστό στους Κινέζους δυόμισι χιλιάδες χρόνια πριν;
Η παράδοση λέει πως ο Μέγας Αλέξανδρος αν και είχε ήδη επεκτείνει το δίκτυο των φρυκτωριών, εξόρισε χλευάζοντας τον εφευρέτη ενός νέου τηλεγραφικού συστήματος, που θα μπορούσε να ενώσει όλα τα μέρη της αχανούς αυτοκρατορίας του. Αργότερα μετάνιωσε και προσπάθησε να επαναπατρίσει τον άνθρωπο, αλλά δεν τον βρήκε πουθενά.
Οι Κινέζοι, οι Πέρσες, οι Έλληνες, οι Καρχηδόνιοι - όλοι έκαναν χρήση του οπτικού τηλεγράφου και αν πίστευε κανείς όλα όσα έχουν γράψει οι Έλληνες, θα έπρεπε να πιστέψει πώς ολόκληρη η Ελλάδα ήταν σκεπασμένη από πύργους τηλεγραφίας και φάρους. Γι' αυτό απορεί κανείς πώς οι Ρωμαίοι, πού τόσα έμαθαν από τους Έλληνες στα ζητήματα της επιστήμης και της τέχνης και που ήσαν καλοί μηχανικοί οι ίδιοι, συντέλεσαν τόσο λίγο στην ανάπτυξη της τηλεγραφίας. Οι ιστορικοί τους ούτε καν την αναφέρουν, και πολύ λίγα γνωρίζουμε από τις επιτεύξεις τους στον τομέα αυτόν.
Οι στρατοί των αρχαίων συχνά είχαν ιδιαίτερο σώμα σηματοδοτών, και θα χτίστηκαν χιλιάδες πύργοι, ώστε τα σήματα της φωτιάς και του καπνού να μεταφέρονται όσο το δυνατό μακρύτερα. Όταν πολιορκούσαν μία πόλη, οι επιτιθέμενοι έστηναν κοντάρια, στα οποία είχαν στερεώσει πυρσούς. Μ' αυτούς μεταβιβάζονταν οι διαταγές και οι απαντήσεις στο διάστημα της επίθεσης. Την μέρα συχνά χρησιμοποιούσαν χρωματιστές σημαίες αντί για σήματα με καπνό. Το ίδιο γινόταν και στις ναυμαχίες - χρησιμοποιούσαν φωτεινά σήματα και χρωματιστές σημαίες.
Ο Ασιάτης κατακτητής Ταμερλάνος ήταν ξακουστός για την αποτρόπαιη απλότητα των σημάτων του. Όταν πολιορκούσε μία πόλη, χρησιμοποιούσε μονάχα τρεις σημαίες στα σήματα του.
Μία άσπρη σημαία που σήμαινε, "παραδοθείτε, θα δείξω επιείκεια", μία κόκκινη, "θα πάρω εκδίκηση για τον χρόνο που έχασα - όλοι οι αξιωματικοί και οι διοικητές θα πληρώσουν με το κεφάλι τους", και μία μαύρη σημαία που σήμαινε:
"θα σάς περάσω όλους από το σπαθί, είτε κυριευτεί η πόλη είτε παραδοθεί". Μηνύματα χαράς η συγχαρητηρίων δεν υπήρχαν στον κώδικα του Ταμερλάνου...
 
 
|
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου